Brak porozumienia pomiędzy małżonkami nie zawsze musi prowadzić do rozwodu. Jeśli istnieje szansa, że czasowe rozłączenie małżonków pozwoli im ponownie zbliżyć się do siebie, warto zastanowić się nad separacją. Czym tak naprawdę różnią się od siebie te dwie instytucje? W dużym uproszczeniu, separacja to rozwiązanie pośrednie, przejściowe, które nie powoduje ustania małżeństwa. Separacja pozwala małżonkom na jakiś czas odpocząć od siebie i daje możliwość ponownego powrotu do małżeństwa.
Po co więc separacja, skoro i bez niej mogę odpocząć od małżonka? Zapominamy jednak, że zarówno rozwód jak i separacja wywołują daleko idące skutki w sferze majątkowej małżonków znosząc tzw. małżeńską wspólność majątkową. To właśnie skutki w sferze majątkowej często przesądzają o skorzystaniu przez małżonków z instytucji separacji.
Co musi się takiego wydarzyć, abyśmy mogli się rozwieść? Na to pytanie każdy z Was ma inną odpowiedź. Dla sądu jednak istotne jest ustalenie, czy nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, a zatem czy więzi uczuciowe, fizyczne i majątkowe pomiędzy małżonkami wygasły. O co tak naprawdę chodzi? Sąd musi zbadać co tak rzeczywiście łączy małżonków a co ich dzieli.
Sprowadza się to do pytań o wzajemne uczucia małżonków, o to kiedy ostatni raz współżyli i czy wiążą ich kwestie majątkowe (np. czy każde zarządza swoim wynagrodzeniem za pracę osobno?). Jeśli małżonkowie potwierdzą, że żaden z tych elementów nie jest im wspólny, sąd przechodzi do następnego etapu- sprawdza czy rozwód nie sprzeciwia się dobru małoletnich dzieci oraz zasadom współżycia społecznego. Jeśli i te elementy nie stoją na przeszkodzie, Sąd orzeka rozwód. Nieco inaczej jest w przypadku separacji- pogorszenie się relacji pomiędzy małżonkami nie ma charakteru trwałego. Sąd orzekając o separacji nie wskazuje na jak długo została ona ustanowiona. To od decyzji małżonków zależy jak długo będą w niej trwać i czy powrócą do życia w małżeństwie, czy też będą domagali się rozwodu.
Pobierz poradnik „Pozew o rozwód” (pdf) >>
Po co więc separacja, skoro i bez niej mogę odpocząć od małżonka? Zapominamy jednak, że zarówno rozwód jak i separacja wywołują daleko idące skutki w sferze majątkowej małżonków znosząc tzw. małżeńską wspólność majątkową. To właśnie skutki w sferze majątkowej często przesądzają o skorzystaniu przez małżonków z instytucji separacji, zamiast wyłącznie faktycznego odseparowania od siebie małżonków przez jakiś czas.
Zarówno rozwód jak i separacja znoszą tzw. małżeńską wspólność majątkową. Oznacza to, że od tego momentu każdy z małżonków pracuje na siebie. Często małżonkowi nie zdają sobie sprawy z tego, że to co każde z nich zarabia w trakcie trwania małżeństwa staje się ich majątkiem wspólnym, który co do zasady przypada po połowie każdemu z małżonków.
Rozwód i separacja powodują jednak, że wspólność majątkowa upada- każdy z małżonków zaczyna gromadzić swoje własne dochody, niezależnie od tego czy pochodzą one z wynagrodzenia za pracę, z prowadzonej działalności gospodarczej, czy z innych tytułów- jak chociażby czynsz najmu lub dzierżawy. Pozornie to rozwód wydaje się najtrudniejszym doświadczeniem dla małżonków, jednak praktyka pokazuje, że zdecydowanie trudniej uporządkować sprawy majątkowe.
Bo przecież prędzej czy później to co zgromadziliśmy w trakcie trwania małżeństwa będzie musiało ulec podziałowi… Kto otrzyma mieszkanie? Kto samochód? Dla kogo oszczędności? I co z kredytami? O wzajemnych rozliczeniach opowiem przy okazji innego wpisu.
W praktyce często spotykam się z pytaniem, czy po orzeczeniu separacji można oficjalnie rozpocząć nowy związek? Separacja nakłada na małżonków obowiązek dochowania wierności. W świetle prawa tylko rozwód daje szansę zbudowania nowego związku.
Co ważne, separacja nie powoduje ustania obowiązku wzajemnej pomocy i to zarówno materialnej (finansowej) jak i niematerialnej, polegającej chociażby na duchowym i psychicznym wsparciu, okazywaniu zainteresowania podczas choroby itd. Zarówno w przypadku rozwodu jak i separacji sąd może zasądzić na rzecz drugiego małżonka alimenty (obowiązek dostarczania środków utrzymania). W wyniku rozwodu małżonek ma prawo powrócić do poprzedniego nazwiska; takiej możliwości nie daje separacja.
Zarówno rozwód jak i separacja nie pozostają bez wpływu na małoletnie dzieci. W wyroku sąd reguluje kwestię władzy rodzicielskiej, kontaktów z dzieckiem oraz alimentów na dzieci.
Czy można przegrać sprawę o rozwód lub separację? W wyjątkowych sytuacjach, jeśli rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny zupełnego rozkładu pożycia, sąd może nie wyrazić zgody na rozwód. Takiej możliwości nie ma w przypadku separacji. Sąd może jednak nie uwzględnić żądania separacji, jeżeli sprzeciwia się ono dobru małoletnich dzieci lub zasadom współżycia społecznego (identycznie jest w sprawach o rozwód).