Powszechne jest nabywanie akcji przez osoby pozostające w związku małżeńskim. Co prawda jako nabywca zawsze widnieje ten, kto akcje kupuje, jednakże nie zawsze oznacza to, że tylko on będzie ich właścicielem.
O uzyskaniu statusu akcjonariusza spółki powinna decydować treść dokumentu objęcia akcji lub innej czynności prawnej, skutkującej ich nabyciem (umowa sprzedaży lub darowizny). Kluczowe znaczenie ma ustalenie, czy akcje małżonka wejdą w skład majątku wspólnego, czy odrębnego a co za tym idzie – określenie osoby uprawnionej do wykonywania praw korporacyjnych.
Sytuacja jest jasna gdy pomiędzy małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa. Wówczas akcje nabyte po ustanowieniu rozdzielności majątkowej stanowią własność tej osoby, która je faktycznie nabyła i tylko ona uprawniona jest do wykonywania praw z akcji. Relacje małżeńskie nie są wówczas w stanie zakłócić funkcjonowania spółki.
Jeśli w małżeństwie panuje wspólność majątkowa, pojawiają się wątpliwości co do tego, kto faktycznie jest właścicielem akcji a kto jest uprawniony do wykonywania praw z tytułu akcji. Przeważa stanowisko, że wobec spółki uprawnionym z udziałów lub akcji jest tylko ten, kto je objął lub nabył od poprzednika prawnego. Jeżeli więc małżonek, działając jedynie w swoim imieniu, obejmuje lub nabywa akcje w spółce, to tylko on jest wspólnikiem, nawet jeżeli środki na pokrycie wkładu lub zapłatę za akcje pochodziły z majątku wspólnego.
Wynika to również z przepisów kodeksu spółek handlowych, które to wyraźnie wiążą udział w spółce z osobą dokonującą czynności potrzebnych do jego objęcia lub nabycia, co ma potwierdzenie w księdze akcji.
w opisanej powyżej sytuacji uprawnienia majątkowe związane z akcją wchodzą w skład majątku wspólnego, zaś uprawnienia korporacyjne może wykonywać tylko ten z małżonków, który w swoim imieniu objął lub nabył akcje. Takie stanowisko dominuje w orzecznictwie. Sąd Najwyższy w wyroku z 21 stycznia 2009 r. (II CSK 446/08) podkreślił, że akcje nabyte przez małżonka ze środków z majątku wspólnego wchodzą w skład tego majątku, a akcjonariuszem staje się tylko małżonek uczestniczący w tej czynności.
Od powyższej reguły istnieje jednak wyjątek- gdy małżonek nabył akcje za środki pochodzące z jego majątku osobistego. Wówczas, zgodnie z zasadą surogacji, będzie on ich właścicielem a zatem uprawnienia majątkowej nie wejdą w skład majątku wspólnego małżonków i również tylko on będzie uprawniony do wykonywania praw korporacyjnych.
***
Poczytaj także:
- Jakimi składnikami majątku nie musisz się dzieli przy rozwodzie
- Czy można się zrzec alimentów
- Kiedy rodzic nie może reprezentować dziecka
***
