Po ustaniu małżeństwa kolejnym etapem uregulowania sytuacji między byłymi małżonkami jest dokonanie podziału majątku. Często zastanawiają się oni, czy jest możliwe ustalenie nierównych udziałów w dotychczasowym majątku wspólnym. Według przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego taka możliwość istnieje, jednak nie w każdym przypadku – aby ustalić nierówny podział majątku muszą być spełnione konkretne warunki.
Kto może żądać ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym?
Z żądaniem dokonania nierównego podziału majątku wspólnego mogą wystąpić przede wszystkim małżonkowie. Ponadto możliwość taką ma również prokurator, a także spadkobiercy zmarłego małżonka. Ci ostatni mają jednak taką możliwość tylko wówczas, gdy spadkodawca złożył pozew o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji. Należy ponadto pamiętać, że jeśli małżonkowie chcą ustalić nierówne udziały przy podziale majątku, nie mogą tego dokonać w umowie – muszą skorzystać z sądowego podziału majątku.
Pod jakimi warunkami można dokonać nierównego podziału majątku?
Aby sąd mógł ustalić nierówne udziały w majątku wspólnym, muszą być spełnione łącznie dwa warunki: istnienie ku temu ważnych powodów oraz różny stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego.
Badając stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego uwzględnia się faktyczne starania każdego z małżonków o zaspokajanie potrzeb rodziny. Oznacza to, że samo zaistnienie sytuacji, w której jeden z małżonków wykonuje lepiej płatną pracę od drugiego, nie uzasadnia jeszcze dokonania podziału majątku z ustaleniem nierównych udziałów. Dodatkowo, przy ocenie w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, bierze się pod uwagę także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. W praktyce oznacza to, że przesłanki do dokonania nierównego podziału majątku mogą nie zaistnieć np. w sytuacji, w której jeden z małżonków nie pracuje i zajmuje się prowadzeniem gospodarstwa domowego, a drugi zarabia na jego utrzymanie.
„Ważne powody” jako przesłanka ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym
Ustawodawca nie wskazuje zamkniętego katalogu powodów uzasadniających ustalenie nierównych udziałów przy podziale majątku – wskazuje jedynie, że mają być one „ważne”. W postanowieniu z dnia 27 czerwca 2003 r. Sąd Najwyższy wskazał, że są to względy natury etycznej, które sprawiają, że w danych okolicznościach równość udziałów małżonków w majątku wspólnym wyraźnie kolidowałaby z zasadami współżycia społecznego. Ważnym powodem, uzasadniającym nierówny podział majątku może być trwonienie majątku wspólnego przez jednego z małżonków – np. przez alkoholizm, rażącą niegospodarność, wydawanie pieniędzy na swoje luksusowe zachcianki. Jako kolejny przykład można podać także sytuację, w której jeden z małżonków zatrzymuje majątek wspólny dla siebie, czy też nie dopuszcza drugiego do korzystania z niego, a także separację faktyczną małżonków, która uniemożliwiała ich współdziałanie w zarządzie majątkiem.
Jak widać, powodów dla dokonania nierównego podziału majątku po rozwodzie może być bardzo wiele, a każdy z nich wymaga indywidualnego podejścia i wnikliwego zbadania przez sąd.
Podobne wpisy:
