Według danych statystycznych publikowanych przez GUS, w 2017 r. zapadło 7711 wyrok prawomocnie skazujących za przestępstwo niealimentacji z art. 209 kodeksu karnego, w tym aż 7405 dotyczyło mężczyzn.
Pokazuje to, jak wiele osób wychowujących dzieci nie może liczyć na pomoc drugiego rodzica w ponoszeniu części kosztów utrzymania wspólnego dziecka. Jest to tak naprawdę jedynie wierzchołek góry lodowej, ponieważ nie wszystkie sprawy dłużników alimentacyjnych trafiają do sądów karnych.
Gdy egzekucja prowadzona przez komornika nie przynosi pożądanego skutku, ponieważ dłużnik swój majątek ukrywa lub po prostu twierdzi, że nic nie ma nie pozostaje nic innego, jak tylko powiadomić o tym organy ścigania licząc na to, że widmo skazania przez sąd karny zmobilizuje dłużnika do spłaty zaległych alimentów.
Zgodnie z art. 209 § 1 kodeksu karnego:
kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Zgodnie natomiast z § 1a powołanego przepisu:
jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Ściganie powyższych przestępstw następuje na wniosek pokrzywdzonego. Oznacza to, że o powyższym należy powiadomić policję lub prokuraturę. Organy ścigania nie działają w tym zakresie z urzędu ani po uzyskaniu informacji od osób trzecich.
W przypadku zgłoszenia takiej sprawy w prokuraturze lub na policji, dłużnik może tylko w jeden sposób uniknąć kary– spłacając w ciągu 30 dni od daty pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego całą należność.
Ponadto, sąd odstępuje od wymierzenia kary, jeżeli nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego sprawca przestępstwa niealimentacji w typie kwalifikowanym (art. 209 § 1a KK) uiścił w całości zaległe świadczenia, chyba że wina i społeczna szkodliwość czynu przemawiają przeciwko odstąpieniu od wymierzenia kary.