Tak jak już wielokrotnie pisałam, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje pomiędzy małżonkami wspólność majątkowa, chyba że małżonkowie zawrą umowę o rozdzielności majątkowej lub inną małżeńską umowę majątkową. Teoretycznie więc to co kupimy czy też zarobimy w trakcie trwania małżeństwa jest wspólne. Wyjątkiem są składniki majątku osobistego każdego z małżonków.
Czym jest majątek osobisty małżonka?
W skład majątku osobistego wchodzą przedmioty nabyte przed zawarciem małżeństwa. Poza tym, majątek osobisty każdego z małżonków stanowią:
- przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
- prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej (np. prawa z tytułu uczestnictwa w spółce cywilnej),
- przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokojenia osobistych potrzeb jednego z małżonków,
- prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie (np. przysługujące małżonkowi prawo pierwokupu),
- przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
- przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
- prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
- przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego.
Wyszczególnione powyżej składniki majątku stanowią wyłączną własność małżonka i nie podlegają podziałowi w przypadku rozwiązania małżeństwa czy też wprowadzenia ustroju rozdzielności majątkowej.
A co w przypadku sprzedaży majątku osobistego?
Jeżeli za kwotę uzyskaną ze sprzedaży rzeczy, małżonek nabywa inną rzecz również stanowi ona przedmiot jego majątku osobistego. Nie musi on nikogo informować w dacie zakupu, że nabywa ten składnik majątku do swojego majątku osobistego, choć taki zapis w umowie w przyszłości z pewnością pozwoli uniknąć niepotrzebnych sporów (szczególnie warto o to zadbać nabywając nieruchomość).
Poczytaj o małżonku, wspólniku w spółce z o.o. >>
Przedmiot zakupiony za pieniądze pochodzące z majątku osobistego nie musi jednak pozostać w majątku osobistym małżonka. Nie ma przeszkód ku temu, aby wspomniany małżonek za tak uzyskaną kwotę nabył rzecz na do majątku wspólnego małżonków, jednakże powinno to wynikać ze złożonego przez niego oświadczenia woli, czyli wprost z umowy.
Pewne wątpliwości mogą powstać wtedy, gdy dany składnik majątku nabywamy częściowo z pieniędzy pochodzących z majątku osobistego, a częściowe z pieniędzy pochodzących z majątku wspólnego. Można sobie wyobrazić taką oto sytuację. Mąż będąc jeszcze kawalerem otrzymał od rodziców mieszkanie. Po ślubie małżonkowie zdecydowali, że najrozsądniej będzie je sprzedać i kupić niewielki dom pod miastem. Okazało się jednak, że z ceny sprzedaży uzyskanej z mieszkania nie da się kupić domu i trzeba dołożyć ok 10 % kwoty ze wspólnych oszczędności poczynionych w trakcie trwania małżeństwa.
Czy można sprzedać wierzytelność z nieopłaconych alimentów? >>
W takiej sytuacji o zaliczeniu nabytego przedmiotu do majątku osobistego albo wspólnego decyduje porównanie wielkości środków przeznaczonych na nabycie każdego z tych majątków. Skoro 90 % wartości domu zostało pokryte ze sprzedaży mieszkania stanowiącego majątek osobisty męża, wówczas dom powinien stanowić majątek osobisty męża (o ile oczywiście mąż nie postanowi inaczej w akcie notarialnym nabycia domu). Natomiast owe 10 % ze wspólnych oszczędności będzie stanowiło nakłady poczynione z majątku wspólnego na majątek osobisty i – gdyby doszło do podziału majątku wspólnego – będzie podlegało rozliczeniu.
***
Zdjęcie: Scott Webb
