Na czym polega zarząd sukcesyjny i w jaki sposób go ustanowić?
Zarząd sukcesyjny to forma tymczasowego kierowania przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy do momentu uregulowania kwestii spadkowych.
Proces ustanowienia zarządu sukcesyjnego polega na:
złożeniu pisemnego oświadczenia o wyznaczeniu określonej osoby na zarządcę sukcesyjnego;
uzyskaniu pisemnej zgody wskazanej osoby, a następnie;
zgłoszeniu zarządcy sukcesyjnego do CEIDG.
Zarząd sukcesyjny wygasa w terminie 2 lat od dnia śmierci przedsiębiorcy. Sąd z ważnych powodów może wydłużyć ten okres, na czas nie dłuższy niż 5 lat.
Co istotne, jeżeli za życia przedsiębiorcy nie został powołany zarządca sukcesyjny, to w ciągu 2 miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy jego spadkobiercy mogą ustanowić zarządcę sukcesyjnego. Ten sposób powołania może nastąpić wyłącznie przed notariuszem.
Co się dzieje z przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy, który nie wyznaczył zarządcy sukcesyjnego?
Po śmierci przedsiębiorcy spadkobiercy dziedziczą przedsiębiorstwo na zasadach ogólnych, jednak możliwość realnego kontynuowania działalności gospodarczej może nastąpić dopiero po przeprowadzeniu postępowania o stwierdzenie nabycia spadku oraz postępowania o dział spadku. Długość tych postępowań znacząco utrudnia lub wręcz uniemożliwia spadkobiercom dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa.
W efekcie, często jeżeli przedsiębiorca nie wyznaczy zarządu sukcesyjnego, przedsiębiorstwo po jego śmierci zostaje przejęte przez wierzycieli lub inne osoby, dla których interes przedsiębiorstwa nie jest istotny. Taka sytuacja może doprowadzić do utraty reputacji na rynku, poważnych strat finansowych, a także powodować niepewność wśród klientów, partnerów biznesowych czy inwestorów. W takich okolicznościach kontynuowanie działalności zgodnie z pierwotnymi założeniami może okazać się niemożliwe.
Kto może być zarządcą sukcesyjnym?
Zarządcą sukcesyjnym może być każda osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Dodatkowo, przedsiębiorca może ustanowić, że zarządcą sukcesyjnym zostanie wskazany przez niego prokurent. Zarządca sukcesyjny nie musi być przedsiębiorcą, jednak ważne jest, aby wyznaczona osoba posiadała kwalifikacje, które pozwolą jej na efektywne kierowanie przedsiębiorstwem w trudnych warunkach rynkowych.
Jakie uprawnienia posiada zarządca sukcesyjny?
Zarządca sukcesyjny posiada szerokie uprawnienia, może samodzielnie dokonywać wszystkich czynności zwykłego zarządu, a jego podstawowym zadaniem jest prowadzenie bieżących spraw przedsiębiorstwa do momentu uregulowania formalności spadkowych.
Dodatkowo, zarządca sukcesyjny może posługiwać się firmą zmarłego przedsiębiorcy z oznaczeniem „w spadku” oraz numerem NIP zmarłego przedsiębiorcy. Ma uprawnienie do korzystania z firmowego konta bankowego przedsiębiorcy oraz może regulować podatki na dotychczasowych zasadach.
Ustanawiając zarząd sukcesyjny nie trzeba również martwić się o utratę klientów. Zawarte za życia przedsiębiorcy umowy nie wygasają, a zarządca sukcesyjny może kontynuować ich wykonywanie. Śmierć przedsiębiorcy nie ma też wpływu na sytuację osób zatrudnionych. Umowy o pracę wygasają dopiero z dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo z okresem, na jaki zostały zawarte.
Ustanowienie zarządu sukcesyjnego jest również istotne dla przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność na podstawie koncesji oraz licencji. Decyzje te, nie wygasają z chwilą śmierci przedsiębiorcy, a dopiero po upływie trzech miesięcy od dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego, chyba że w ciągu tych trzech miesięcy zarządca sukcesyjny złoży do odpowiedniego organu wniosek o potwierdzenie możliwości wykonywania decyzji.
Dlaczego przedsiębiorcy powinni zainteresować się ustanowieniem zarządcy sukcesyjnego?
Ustanowienie zarządu sukcesyjnego, pozwala na zapewnienie stabilności działalności przedsiębiorstwa po śmierci przedsiębiorcy. Sukcesja firmy to nie tylko zabezpieczenie przyszłości przedsiębiorstwa, ale również gwarancja jego dalszego rozwoju, ochrona pracowników oraz zawartych umów. Można dzięki niemu uniknąć wielu problemów spowodowanych odejściem przedsiębiorcy.
Każdy przedsiębiorca powinien rozważyć skorzystanie z tej instytucji, w celu zapewnienia ciągłości i stabilności przedsiębiorstwa w przypadku nieprzewidzianych okoliczności.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 05.07.2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz.U. z 2021 r. poz. 170 t.j.).
