Do czasu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności pozostaje ono pod władzą rodzicielską. Co to oznacza? Rodzice mają obowiązek i prawo wychowania dziecka, prawo do występowania w imieniu dziecka przed organami państwowymi, sprawują zarząd majątkiem dziecka.
Jeśli małżonkowie posiadają małoletnie dzieci, sąd obowiązkowo rozstrzyga w wyroku rozwodowym o przysługującej im władzy rodzicielskiej. Najczęściej po rozwodzie dziecko pozostaje z jednym z rodziców (przeważnie z matką). W takiej sytuacji sąd ogranicza ojcu władzę rodzicielską, pozostawiając mu prawo do współdecydowania o istotnych sprawach dotyczących dziecka (np. wybór szkoły).
W skrajnych przypadkach sąd może pozbawić jedno z rodziców lub oboje władzy rodzicielskiej. Dotyczy to sytuacji, gdy władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka. Za trwałą przeszkodę uznaje się m. in. przewlekłą chorobę czy odbywanie kary pozbawienia wolności. Przykładem nadużywania władzy rodzicielskiej jest karcenie, zmuszanie do nieodpowiedniej pracy, nakłanianie do popełnienia przestępstw, wykorzystywanie seksualnym.
Natomiast nie musi być to tylko zachowanie bezpośrednio skierowane wobec małoletniego dziecka, jest nim także agresywne zachowanie wobec innych osób, stan nietrzeźwości, czy zakłócanie spokoju domowego. A czym objawia się rażące zaniedbywanie obowiązków wobec dziecka? Są to zaniedbania poważne, wynikające ze złej woli rodzica, jego nagannego i uporczywego zachowania wobec dziecka (m. in. uchylanie się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka).
Sąd ma możliwość pozostawienia pełnej władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom na ich zgodny wniosek, jeżeli przedstawią tzw. porozumienie wychowawcze i jeśli będą współdziałać w sprawach dziecka. Porozumienie powinno być zawarte w formie pisemnej i określać szczegółowo sposób wykonywania praw i obowiązków względem małoletniego dziecka.
W sprawach dotyczących dzieci sąd przede wszystkim musi kierować się ich dobrem. Dlatego też każdy przypadek podlega indywidualnej ocenianie sądu. Warto przy tym pamiętać, że podobnie jak w przypadku prawa do kontaktów z dzieckiem, orzeczenie dotyczące władzy rodzicielskiej zawarte w wyroku rozwodowym, może zostać zmienione przez sąd jeśli tylko pojawią się nowe okoliczności mające wpływ na jej wykonywanie.
