O problemach finansowych małżonków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej pisałam już niejednokrotnie. W trudnych sytuacjach przedsiębiorcy szukają rozwiązań umożliwiających im prowadzenie działalności gospodarczej, której przynajmniej formalnie, właścicielem będzie osoba trzecia. Takim rozwiązaniem może być założenie spółki z o.o., w której jedynym wspólnikiem będzie Twoje dziecko. Może i Ty już o tym myślałeś ?
Oczywiście nie jest to tak proste, jak założenie spółki przez osoby pełnoletnie- co nie znaczy, że niemożliwe.
Dziecko od 13 do ukończenia 18 roku życia posiada tzw. ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że do zaciągania zobowiązań i rozporządzania swoim prawem, potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego (czyli rodziców). Rodzice dziecka sprawują zarząd jego majątkiem, jednakże są ograniczeni obowiązkiem uzyskania zgody sądu opiekuńczego na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu oraz wyrażenie zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko.
Poczytaj o tym, jakimi składnikami majątku nie musisz się dzielić >>
Małoletni może stać się przedsiębiorcą, jeżeli odziedziczy przedsiębiorstwo, otrzyma je w darowiźnie, bądź jeśli w jego imieniu, za zgodą sądu opiekuńczego dojdzie do nabycia przedsiębiorstwa. Małoletni może także przez swoich przedstawicieli ustawowych zawiązać spółkę kapitałową.
Zawarcie umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w imieniu dziecka, pod rygorem nieważności musi być dokonane po uprawomocnieniu się postanowienia sądu rodzinnego w przedmiocie zezwolenia na dokonanie tej czynności (tak też: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 kwietnia 1997 r. sygn. akt II S.A./PO 1438/96).
Wniosek do sądu o wyrażenie zgody na zawarcie w imieniu małoletniego dziecka mogą złożyć oboje rodzice, jak też jedno z nich. Sąd ma obowiązek przed wydaniem postanowienia wysłuchać obojga rodziców, dlatego warto aby reprezentowali zgodne stanowisko. Wniosek podlega opłacie sądowej w wysokości 40 zł i jest rozpoznawany przez sąd właściwy dla miejsca zamieszkania dziecka. Sąd w postanowieniu określa, na dokonanie jakiej czynności zezwala, a wszelkie decyzje rodziców w imieniu małoletniego, sprzeczne z orzeczeniem sądu będą nieważne.
O czym jeszcze warto wiedzieć? Oprócz rodziców i dziecka w takim postępowaniu uczestniczy kurator. Ma on za zadanie reprezentować interes dziecka, ponieważ w takiej sprawie żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Może się więc zdarzyć i tak, że kurator będzie przeciwny wnioskowi złożonemu przez rodziców. Kurator może uznać, że wyrażenie zgody przez sąd rodzinny będzie się wiązało ze zbyt dużym ryzykiem dla dziecka.
A co po zawiązaniu spółki? Na wspólniku spoczywa przecież szereg obowiązków korporacyjnych.
Wszelkie prawa zarówno majątkowe jak i korporacyjne wynikające z posiadanych udziałów małoletni wykonywać będzie do czasu osiągnięcia pełnoletności przez swojego przedstawiciela ustawowego. Małoletni nie może samodzielnie uczestniczyć w zgromadzeniu wspólników i wykonywania praw wynikających z udziałów w spółce z o.o., a jego interesy musi reprezentować przedstawiciel ustawowy (rodzic). Wspólnicy mogą uczestniczyć w zgromadzeniu wspólników oraz wykonywać prawo głosu przez pełnomocników (o ile ustawa lub umowa spółki nie zawierają ograniczeń). Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności i dołączone do księgi protokołów. Członek zarządu i pracownik spółki nie mogą być pełnomocnikami na zgromadzeniu wspólników. Ważne! Przepisy o wykonywaniu prawa głosu przez pełnomocnika stosuje się do wykonywania prawa głosu przez innego przedstawiciela.
Co z dywidendą?
Dywidenda przypada małoletniemu. Dopuszczalne jest dysponowanie przez małoletniego dochodami, jakie uzyskiwać będzie z tytułu posiadanych udziałów w spółce. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporządzać swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów inaczej postanowi (art. 21 KC).
Czy można sprzedać wierzytelność z nieopłaconych alimentów? >>
Teoretycznie więc wniosek o zezwolenie na założenie przez dziecko pomiędzy 13 a 18 rokiem życia spółki z o.o. może zyskać aprobatę sędziego sądu rodzinnego. Należy pamiętać jednak, że wniosek taki zawsze podlega ocenia sądu pod kątem jego zgodności z dobrem dziecka. Dlatego też wniosek może zostać oddalony np. w sytuacji, gdy rodzic będący przedstawicielem ustawowym dziecka sam popadł w długi prowadząc działalność gospodarczą i nienależycie zarządzając swoim majątkiem. Sąd może uznać, że rodzic będzie popełniał błędy reprezentując swoje dziecko przy czynnościach związanych z wykonywaniem uprawnień właścicielskich w spółce, tak samo jak podejmował błędne decyzje prowadząc własną działalność. Jeżeli sąd dostrzeże takie ryzyko, może kierując się dobrem dziecka, odmówić zgody na założenie przez nie spółki z o.o.
***
Zdjęcie: Ben White
