Czy orzeczenie tymczasowe sądu państwa obcego wydane przed ewentualnym orzeczeniem rozwodu może skutkować powstaniem rozdzielności majątkowej małżeńskiej?
Wyrokiem z dnia 28 maja 2014 roku o sygnaturze I CSK 330/13 Sąd Najwyższy orzekł, iż przewidziana w art. 54 § 1 KRO rozdzielność majątkowa małżeńska może wynikać z orzeczenia sądu państwa obcego, jeżeli odpowiada wydawanemu przez sąd polski orzeczeniu o separacji.
Kwestią zasadniczą w omawianej sprawie było ustalenie od jakiego momentu zaistnieć powinna rozdzielność majątkowa małżeńska. Powód wnosił o ustanowienie jej z dniem wydania tymczasowego orzeczenia przez Tribunal de Grande Instance (Francja) upoważniającego strony do oddzielnego zamieszkania. Zarówno Sąd Rejonowy, a następnie Sąd Okręgowy po wniesieniu apelacji przez powoda zaprezentowali jednolite stanowisko w sprawie. Sąd Okręgowy uznał, iż nie wystąpiły powody dla ustanowienia rozdzielności z chwilą wydania orzeczenia sądu francuskiego. Przyjął, iż mimo orzeczenia formalnej separacji strony nadal współdecydowały w zakresie spraw majątkowych ich dotyczących. Ponadto zaznaczył, że ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną jest możliwie wyłącznie w wyjątkowych i uzasadnionych wypadkach, ponieważ brać należy pod uwagę nie tylko interes małżonka występującego o ustanowienie rozdzielności, ale także konsekwencje powstające dla drugiego małżonka i osób trzecich. Powód wniósł skargę kasacyjną od wyroku Sądu Okręgowego zarzucając nieuwzględnienie orzeczenia sądu francuskiego przy ustalaniu daty powstania rozdzielności majątkowej. Sąd Najwyższy, orzekł, iż nie zasługuje ona na uwzględnienie. Uzasadniając wyrok wskazał na konieczność rozważenia czy w sprawie dotyczącej stosunków między Polską a Francją przysługuje jurysdykcja krajowa. Wskazał, iż zakres omawianej sprawy regulowany jest na podstawie umowy o prawie właściwym, jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń w zakresie prawa osobowego i rodzinnego. Jak stanowi umowa w sprawach dotyczących stosunków prawnych między małżonkami jurysdykcja należy do sądów strony, na której terytorium małżonkowie mają lub mieli ostatnie miejsce zamieszkania.
Problematyka sprawy skupia się jednak na kwestii orzeczenia separacji powodującej powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej. Jak stanowi art. 54 § 1 KRO rozdzielność majątkowa małżeńska może wynikać z orzeczenia sądu państwa obcego, jeżeli odpowiada wydawanemu przez sąd polski orzeczeniu o separacji. W prezentowanej sprawie najistotniejsza jest zatem odpowiedź na pytanie czy orzeczenie tymczasowe sądu francuskiego podlega uznaniu w Polsce. Jak stanowi wyżej wymieniona umowa uznaniu i wykonaniu podlegają wyłącznie orzeczenie w zakresie zagadnień objętych jej przedmiotowym zakresem zastosowania. Sąd Najwyższy potwierdza, iż orzeczenie tymczasowe sądu francuskiego nie odpowiada w żadnym razie orzeczeniu separacji w rozumieniu prawa polskiego. Orzeczenie to obejmuje wyłącznie środki tymczasowe, a nie orzeczenie separacji małżonków odrębnie uregulowane we francuskim prawie.
